Trafik Kazalarında Maddi Manevi Tazminat Davası

Bir trafik kazası meydana geldiğinde ister hasarlı trafik kazası olsun ister yaralamalı veya ölümlü trafik kazası olsun kaza tazminatı gerektirir bir zarar açığa çıkmaktadır. Zararın meydana gelmesiyle bu zararın kusuru olandan veya kusuru olanın hizmet aldığı sigorta şirketinden tazmin edilmesi gerekmektedir. Ortaya çıkan zarar kalemleri araç değer kaybından tutun ölenin yakınlarının destekten yoksun kalmasına kadar geniş bir yelpazeye sahiptir. Yazımızda meydana gelebilecek zarar çeşitleri ve bu zararların ne şekilde tazmin edilebileceğine ilişkin bilgiler verilecektir.

Hasarlı Trafik Kazasında Tazminat

Ölüm veya yaralanma şeklinde bir neticenin meydana gelmediği trafik kazalarını genel itibariyle hasarlı trafik kazası olarak değerlendirebiliriz. Esasen hasarla birlikte yaralanma veya ölüm de meydana gelmiş olabilir. Olayın ölüm veya yaralanma boyutunu aşağıdaki başlıklarda ele alacağımızdan burada sadece hasarlı trafik kazalarından, malvarlığı değerleri üzerinde meydana gelen zararlardan bahsedelim.

İki veya daha fazla aracın karıştığı trafik kazalarında meydana gelen araçtaki zarar karşı tarafın trafik sigortası olarak da adlandırılan zorunlu mali mesuliyet sigortası şirketinden karşılanabilmektedir. Trafikte seyreden her aracın trafik sigortası yaptırması mecburidir. Meydana gelen hasarlı kazadaki zararı da karşı tarafın sigorta şirketinden talep etmek gerekecektir.

Trafik kazası sigorta tazminatı ödemesi herhangi bir şekilde tahsil edilemediğinde veya olumsuz yanıt alındığında sigorta şirketi ile birlikte Karayolları Trafik Kanunu gereği karşı taraftaki sorumlulara karşı tazminat davası açılabilir. Trafik kazasından malvarlığı zarar gören üçüncü şahıslar da sorumlulara karşı tazminat davası açma hakkına sahiptir. Kimlere karşı dava açılabileceği sorusunun cevabını aşağıdaki “Dava Kimlere Karşı Açılabilir” başlığında bulabilirsiniz.

Peki hasarlı trafik kazasında ne tür zararların tazmini talep edilebilir ? Öncelikle araçta meydana gelen hasar bedeli talep edilebilecek ilk tazminat kalemidir. Aracın hasarlı durumunun giderilmesi için harcanan bedel hasar bedeli olarak adlandırılabilir. Bu zararın miktarını aracınızı tamir ettirirken yaptığınız ödemelere ilişkin aldığınız faturalarla ispatlayabilirsiniz.

İkinci olarak kazanç kaybı talep edebileceğiniz zarar kalemleri arasındadır. Örneğin servis hizmeti sunduğunuz minibüsünüzün hasarlanması halinde, hasarın giderilmesi için geçen gün kadar servise çıkamamanızın meydana getirdiği bir kazanç kaybı söz konusudur. Bu da talep edilebilecek zarar kalemlerine örnektir. Son olarak değer kaybı da maddi hasarlı trafik kazalarında talep edilebilecek bir zarar kalemidir.

Araç Değer Kaybı Nedir

Araç değer kaybı aracınızın aldığı hasar neticesinde ikinci el piyasasındaki satış değerinin düşmesini ifade etmektedir. Aranızın hasarının giderilmesi tam olarak zararınızı gidermemekte, aracınızın hasarlanması neticesinde boya işlemi görmesi veya parça değişikliğine uğraması ikinci el piyasasındaki değerini de düşürmektedir.

Değer kaybı açacağınız tazminat davasında görevlendirilen konusunda uzman bilirkişi tarafından tespit edilmektedir. Bilirkişi değer kaybı miktarını aracın hasar öncesindeki ikinci el piyasa değeri ile aracın hasarlı şekilde ikinci el piyasasındaki ederi arasındaki farkını tespit ederek ortaya koymaktadır.

GÖZAT: Araç Değer Kaybı Tazminatı Hakkında https://hukukmakalem.com/arac-deger-kaybi/

Yaralamalı Kazada Tazminat

Eğer yaralamalı trafik kazası söz konusu ise yaralanan kişi de yaralanmadan kaynaklı zararını kazada kusuru bulunan sorumlulardan ve sigorta şirketinden talep edebilmektedirler. Yaralanan kişinin talep edebileceği tazminat kalemlerini maddi ve manevi tazminat olmak üzere iki üst başlık altında ele almak mümkündür.

Manevi tazminat yaralanan kişinin yaşamış olduğu ruhi bunalım ve psikolojik sarsıntı sebebiyle talep edebileceği bir zarar kalemi olduğu gibi yeni Türk Borçlar Kanunu hükümleri uyarınca ağır yaralanma olarak kabul edilen uzuv kaybı veya yaşamsal fonksiyonlardaki kayıp hallerinde yaralanan kişilerin yakınları da manevi tazminat talep edebilmektedir.

Maddi tazminat kalemleri olarak da yaralanmadan kaynaklı olarak gerçekleştirilen tedavi giderleri, iyileşme sürecinde yaşanan kazanç kaybı, yaralanma neticesinde oluşan maluliyet sebebiyle ortaya çıkan çalışma gücü kaybı ve ağır yaralanmalarda ortaya çıkabilen ekonomik geleceğin sarsılmasından kaynaklanan zararlara ilişkin tazminat kalemleri talep edilebilmektedir.

Ölümlü Kazalarda Tazminat

Ölümlü kazalarda meydana gelen zararlarla ilgili olarak talep edilebilecek kaza tazminatı da aynı şekilde maddi tazminat ve manevi tazminat olarak ikiye ayrılabilir. Ölenin yakınları, desteğinden yoksun kalanlar ölüm olayıyla ilgili yaşadıkları psikolojik bunalım ve manevi sarsıntıya ilişkin olarak manevi tazminat talep edebilirler.

Maddi tazminat kalemleri ise ölen kişi için ölene kadar gerçekleştirilen tedavi giderleri ile çalışma gücü kaybı, ölen kişinin cenaze giderleri, ölen kişinin bakımı altında olanların mahrum kaldıkları desteğe ilişkin olarak destekten yoksun kalma tazminatı kalemleridir.

Destekten Yolsun Kalma Tazminatı Nedir

Destekten yoksun kalma tazminatı ölenin yaşamında bakımından sorumlu olduğu ve ölümü ile destekten yoksun kalacak olan kişilerin uğrayacakları maddi zarara ilişkin talep edilebilen tazminat kalemidir. Destekten yoksun kalma tazminatını ölenin eşi, çocuğu, annesi, babası talep edebileceği gibi birinci derece yakını olmamakla birlikte ölenin hayatta iken bizzat bakımını üstlendiği başkaca kişiler de bu desteği ispatlamak şartıyla destekten yoksun kalma tazminatı talep edebilirler.

Destekten yoksun kalma tazminatı mahkeme sürecinde konusunda uzman aktüerya bilirkişisi tarafından hesaplanmakta ve mahkemenin takdirine sunulmaktadır. Bu tazminat ölenin kusur durumu, aylık kazancı, varsa maluliyet oranı ve öldüğü yaşa göre bir takım istatistiki veriler ışığında belirlenmektedir.

Davayı Kimler Kimlere Karşı Açabilir

Davayı kimler açabilir: Özetlemek gerekirse trafik kazalarından kaynaklanan tazminat davalarını hasarlı trafik kazalarında hasara uğrayan araç maliki veya malvarlığı değerleri kaza nedeniyle zarara uğrayan üçüncü şahıslar açabilir. Yaralamalı trafik kazalarında yaralanan kişi ve ağır yaralanmalarda yaralanan kişinin yakınları, ölümlü trafik kazalarında ise ölenin yakınları tazminat davası dava açabilmektedir.

Kimlere karşı açılabilir: Trafik kazalarından kaynaklanan tazminat davaları Karayolları Trafik Kanunu gereği aracın sürücüsüne, malikine, işletene ve sigorta şirketine karşı açılabilmektedir.

Araç sürücüsü meydana gelen olaydan kusuru oranında sorumludur. Araç maliki ise Karayolları Trafik Kanunu uyarınca kaza anında araçta olsun veya olmasın kusursuz sorumluluk ilkesi gereği meydana gelen olaydan sorumlu bulunmaktadır. Ayrıca kanunda araç işleteni kavramı düzenlenmiştir. Örneğin ticari yolcu veya eşya taşımalarında işletmeci firma veya uzun süreli kiralamalarda kiralayan kişi araç işleteni sıfatıyla meydana gelen zararın tazmininden sorumludur.

BAKINIZ: Trafik Kazalarında Araç İşleten Sıfatı ve Sorumluluğu https://hukukmakalem.com/trafik-kazalarinda-arac-isleten-sifati/

Sigorta firması da dava açılabilecek şahıslar arasında yer almaktadır. Zarara neden olan aracın zorunlu mali mesuliyet sigortası meydana gelen maddi zarardan sigorta teminat bedelleri kapsamında sorumludur.

Ölümlü veya yaralamalı trafik kazasında dava öncesinde sigorta ödemesi söz konusu olabilir. Zarar görenin sigortadan aldığı ödemeler veya kaza aynı zamanda bir iş kazası niteliğinde ise Sosyal Güvelik Kurumu’ndan yapılan ödemelerin peşin sermaye değeri mahkemede tespit edilen tazminat bedelinden mahsup edilerek karara bağlanmaktadır.

GÖZAT: İş Kazası Tazminat Davası https://hukukmakalem.com/is-kazasi-tazminat/

Kaza Tazminatı Yargılama Bilgileri

Trafik kaza tazminatı davaları bakımından görevli mahkemeler asliye hukuk mahkemeleridir. Yetkili mahkemeler ise trafik kazası aynı zamanda bir haksız fiil olarak kabul edildiğinden Türk Borçlar Kanunu’nda haksız fiil bakımından düzenlenen yetki kuralları geçerli bulunmaktadır. Buna göre davalılardan birinin yeri mahkemesi yetkili olabildiği gibi kazanın meydana geldiği yerdeki mahkemeler de yetkili mahkemeler arasındadır.

Zamanaşımı bakımından yine kanunda haksız fiil bakımından geçerli olan zamanaşımı süreleri söz konusudur. Kanunda 2 ve 10 yıllık süreler öngörülmüştür. 2 yıllık süre tazminat hakkı sahibinin zararı ve zarara sebep olan kişiyi öğrendiği tarihte başlamakla birlikte bunun üst süresi olan 10 yıllık süre ise kazanın meydana geldiği tarihte başlamaktadır. Ayrıca meydana gelen kaza suç teşkil ediyorsa ceza zamanaşımı süreleri uygulanmaktadır. Uygulamada yaralamalı ve ölümlü trafik kazalarında aynı zamanda taksirle yaralama veya taksirle ölüme sebebiyet verme suçlarından ceza soruşturması açılmakta ve tazminat zamanaşımı süreleri bakımından da daha uzun zamanaşımı sürelerine sahip ceza zamanaşımı süreleri uygulanmaktadır.

Trafik kaza tazminatı davalarında bilirkişi raporları belirleyici nitelik taşımaktadır. Adli tıp kurumu veya üniversite hastanelerinden alınan maluliyet oranı tazminat miktarını etkilediği gibi, yaralanan veya ölen şahsın yaşı, aylık kazancı da tazminat miktarını etkilemektedir. Mahkeme öncelikle tarafların meydana gelen kazadaki kusur oranlarını tespit etmektedir. Bu noktada eğer daha önce ceza davasından rapor alındıysa ceza dosyası ve dosyadaki bilirkişi raporu getirtilmekte, tanıklar dinlenilmekte, gerekirse keşif yapılarak diğer deliller toplanmaktadır. Alanında uzman bilirkişi kurulundan veya Adli Tıp Kurumu trafik ihtisas dairesinden alınan raporlar ile tarafların kusur oranı belirlenmektedir. Akabinde tüm deliller toplandıktan sonra aktüerya bilirkişisi vasıtasıyla tazminat hesabı yapılarak kusur oranlarına göre davalı yanın sorumlu olduğu tazminat miktarı belirlenmektedir.