Trafik ve Kasko Sigortası Davaları
Tek taraflı veya çok taraflı trafik kazalarında meydana gelen zararların sigorta teminat limitleri kapsamında sigorta şirketlerinden tahsil edilmesi mümkündür. Esasen iki tür trafik sigortası bulunmaktadır. Bunlardan ilki kısaca trafik sigortası olarak da adlandırılan zorunlu mali mesuliyet sigortası diğeri ise kasko sigortasıdır. Kural olarak trafik sigortaları sigortalının üçüncü şahıslara verdiği zararları tazmin ederken kasko sigortası bizzat sigortaladığı aracın zararını tazmin etmek üzere yapılmaktadır. Kural bu olmakla birlikte örneğin kasko sigortasının trafik sigortasının teminat limitini aşan miktarları tazmin etmesi gibi istisnai düzenlemeleri de olabilmektedir.
Sigorta Şirketine Başvuru
Trafik kazasında maddi ve manevi olmak üzere iki çeşit zarar meydana gelebilir. Sigorta şirketleri manevi zararları tazmin etmez, maddi zararları ise poliçelerindeki trafik sigortası tazminat bedelleri için belirlenen teminat sınırlarına kadar tazmin ederler. Meydana gelen trafik kazasından zarar görenler doğrudan uğradıkları zararın tazmini için trafik kazası sigorta tazminatı talebiyle sigorta şirketine başvurabilirler. Hatta kanuni düzenleme gereği bazı durumlarda karşı tarafın zorunlu mali mesuliyet sigorta şirketine başvurması dava şartı olarak öngörülmektedir. Ölümlü ve yaralamalı kazalarda tazminat talep edilebilecek kalemleri yukarıda linki yer alan yazımızda ele almıştır.
Başvuru ardından sigorta şirketi bir hasar dosyası oluşturur ve meydana gelen zararı tespit ederek, kendisi bir hesaplama yapar. Eğer tazminat talep edenin zararını tazmin hakkı bulunduğu kanaatine varırsa tespit ettiği hesaplama dahilinde hak sahibine ödeme yapar. Bu ödemenin zarara uğrayanın zararını tam olarak karşılamaması veya sigorta şirketinin talebi tamamen reddetmesi halinde dava yolu elbette ki açıktır.
Trafik Sigortası Davaları
Trafik kazasında zarara uğrayanlar, kazanın meydana gelmesinde kusuru bulunan kişinin zorunlu mali mesuliyet sigortasından sigorta tazminatı kapsamında zararlarının tazminini doğrudan talep edebileceklerini yukarıda belirttik. Bu kapsamda hasarlı, ölümlü ya da yaralamalı trafik kazası sigorta ödemesi sigorta şirketinden talep edilebilecektir. Zararın hiç karşılanmaması halinde veya eksik karşılanması halinde zarara uğrayan kişiler hukuk mahkemesinde trafik kazası tazminat davası açabilirler.
Açılan davada kazaya kusuruyla sebebiyet veren sürücü, aracın maliki, bağlı olduğu şirket gibi işleten sıfatını haiz kişiler ve zorunlu mali mesuliyet sigortası davalı olarak gösterilebilir. Zorunlu mali mesuliyet sigortası ile diğer davalılar meydana gelen zararı tazmin konusunda müşterek ve müteselsil sorumlulardır. Ancak trafik sigortası tazminat bedelleri bakımından sigorta şirketinin sorumluluğu maddi zararlarla ve poliçedeki teminat limitleriyle sınırlıdır. Manevi zararın tazmini sigorta şirketinden talep edilemeyeceği gibi, limiti aşan zararların aşan kısımları da sigorta şirketinden tahsil edilemez.
Meydana gelen zarara ilişkin tazminata uygulanacak faizin başlangıç tarihi de sigorta şirketiyle diğer sorumlular arasında farklılık arz etmektedir. Diğer sorumlular bakımından faiz başlangıcı kaza tarihi iken sigorta şirketi bakımından faiz başlangıcı zarara uğrayanın sigorta şirketine başvuru tarihi veya tespit edilememesi halinde dava tarihidir.
Kusur Oranları
Trafik kazası sigorta tazminatı miktarı sigortalının kusuru oranına göre belirlenmektedir. Meydana gelen trafik kazasında tarafların kusur oranları mahkeme tarafından belirlenmektedir. Kusur oranlarının belirlenmesinde olay yeri kaza tutanağı, keşif ve tanık ifadelerini, kamera kayıtları, toplanan tüm diğer deliller ve alınan uzman bilirkişi raporu neticesinde belirlenmektedir. Trafik kazalarında trafik alanında uzman bilirkişi heyeti veya Adli Tıp Kurumu Trafik İhtisas Dairesi’nden kusur oranlarına ilişkin rapor alınabilmektedir.
Trafik sigortası sigortalısının olayın meydana gelmesindeki kusur oranında meydana gelen kazadan sorumludur. Örneğin sürücünün meydana gelen kazada %30 kusurlu olması durumunda aracın zorunlu mali mesuliyet sigortasının tazmin yükümlülüğü de meydana gelen zararın %30’u oranında olacaktır.
Ölümlü kazalarda tazminat talebi kimi zaman ölenin mirasçılarından gelmektedir. Örneğin tek taraflı bir kazada %100 kusurlu bulunan sürücünün ölümü halinde sürücünün mirasçıları trafik sigorta şirketine karşı destekten yoksun kalma tazminatı davası açmaktadırlar. Yargıtay burada ölenin %100 kusurlu olmasının mirasçılarının tazminat hakkını etkilemeyeceğini, mirasçıların üçüncü şahıs konumunda olduğundan ölenin kusurundan etkilenmeden destekten yoksun kalma tazminatına hak kazanacaklarına hükmetmektedir.
Kasko Sigortası Davaları
Kasko sigortaları genel itibariyle meydana gelen kazada sigortaladıkları araçla ilgili meydana gelen zararları yine sigorta tazminatı olarak poliçedeki teminat limitleri içerisinde karşılamaktadırlar. Meydana gelen kazada araç maliki meydana gelen zararla ilgili doğrudan kasko sigorta şirketine başvurarak zararın sigorta poliçe limitleri dahilinde karşılanmasını talep edebilmektedirler.
Kasko sigorta şirketi oluşturduğu sigorta tazminat hasar tespit dosyası neticesinde meydana gelen zarara karşılık bir bedeli sigortalıya ödemektedir. Ancak yapılan ödemenin gerçek zararı karşılamaması halinde hukuk mahkemesi dava açma hakları bulunmaktadır. Mahkemece yapılan hasar tespitinde kasko sigorta şirketi tazminata mahkum olabilmektedir.
Burada sigortalının kusuru yine önem arz etmektedir. Örneğin sigortalının alkollü araç kullanması, aracını kiralaması, ehliyetsiz araç kullanılması gibi durumlarda kaskonun zararı tazmin yükümlülüğü poliçe hükümleri gereği devre dışı kalabilecektir. Kasko şirketi de tıpkı trafik sigortası gibi meydana gelen maddi zararlardan sorumlu olup manevi zararları tazmin etmemektedir. Ayrıca yine poliçedeki teminat limitleri kasko sigorta şirketleri için de geçerlidir. Yalnız bazı kasko sigortaları zorunlu mali mesuliyet sigorta şirketinin temin ettiği limiti aşan zararları da tazmin etme maddesini poliçelerine ekleyebilmektedirler.
Sigorta Rücu Davası
Zararı tazmin eden sigorta şirket meydana gelen kazada kusuru bulunan kişilere karşı sigorta rücu davası açmaktadır. Örneğin meydana gelen trafik kazasında sigortalısının zararını tazmin eden kasko şirketi, meydana gelen kazada kusuru bulunan karşı tarafın zorunlu mali mesuliyet sigorta şirketine açacağı dava ile ödediği trafik kazası tazminat bedelinin tahsilini talep edebilmektedir. Elbetteki burada karşı tarafın tazmin yükümlülüğü kendi kusuru oranında olmaktadır.
Meydana gelen trafik kazası aynı zamanda bir iş kazası niteliğinde ise ve meydana gelen iş kazası sebebiyle Sosyal Güvenlik Kurumu hak sahiplerine ödeme yaptıysa yaptığı ödemeye karşılık olarak meydana gelen trafik/iş kazasında kusuru bulunan kişilere karşı rücuan tazminat davası açabilmektedir.
Zamanşımı ve Görevli Mahkeme
Trafik kazasından kaynaklanan davalarda gerek sorumlu şahıslara gerek sigorta şirketine karşı açılmış olsun zararın tazmini için öngörülen zamanaşımı süresi zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten itibaren 2 yıl ve her halükarda kazanın meydana geldiği tarihten itibaren 10 yıl geçmekle dolmaktadır.
Eğer meydana gelen kaza örneğin taksirle yaralama, taksirle ölüme sebebiyet verme gibi aynı zamanda cezayı gerektirir bir suç niteliği taşıyorsa zamanaşımı süreleri ceza zamanaşımı süreleri kadar uzamaktadır. Bu süreler yaralamalı trafik kazalarında 8 yıl ve ölümlü trafik kazalarında 15 yıl olarak karşımıza çıkmaktadır. Rücuan tazminat davalarında da süre yukarıdakilerle aynı olmakla birlikte süre trafik kazası tazminat yükümlüsünün bu yükümlülüğünü yerine getirdiği tarihten başlamaktadır.
Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenen konularla ilgili davalar mutlak ticari dava olarak kabul edilmekte ve yargılama ticaret mahkemelerinde yapılmaktadır. Sigorta hukukuna ilişkin düzenlemeler de ticaret kanunumuzda düzenlenmiş bulunduğundan sigorta şirketinin taraf olduğu kaza tazminat davaları ticaret mahkemelerinde görülmektedir.
