Kiracı Hakları Nelerdir? *2024

Kiracı hakları, geçerli bir kira sözleşmesinin kiracıya tanıdığı haklardır. Kiracı hakları, kira sözleşmesine konu edilen malın cinsine göre farklılık gösterir. Kira sözleşmesi, 6068 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 299’uncu maddesinde; “Kira sözleşmesi, kiraya verenin bir şeyin kullanılmasını veya kullanmayla birlikte ondan yararlanılmasını kiracıya bırakmayı, kiracının da buna karşılık kararlaştırılan kira bedelini ödemeyi üstlendiği sözleşmedir.” şeklinde düzenlenmiştir.

Düzenlenen bir kira sözleşmesinin, sözleşmenin geçerli olabilmesi için gerekli unsurları haiz olması halinde, işbu sözleşmenin bir tarafı olan kiracıya tanıdığı haklara “kiracı hakları” denir. Kira sözleşmesinin tarafları ise kiracı ve kiralayandır. Bir şeyin kullanılmasını veya kullanmayla birlikte ondan yararlanılmasını kiracıya bırakan kişiye kiralayan; kiraya konu malın kullanmak amacıyla kiralayana bedel ödeyen kişi ise kiracıdır. Şu halde, kira sözleşmesinin karşılık borç doğuran sözleşme olduğu açıktır.

Karşılıklı borç doğuran kira sözleşmesinde kiraya veren ve kiracının birbirlerine karşı birtakım hak ve yükümlülükleri söz konusudur. Bahse konu hak ve yükümlülükler, kira sözleşmesinin türüne göre farklılık gösterir. Kira sözleşmesi taraflarının, sözleşme nedeniyle sahip oldukları hakları ve yükümlülükleri bilmesi ve bu bilinçle hareket etmesi, muhtemel anlaşmazlıklar sebebiyle telafisi güç hukuki ve maddi kayıplar yaşamalarına engel olur.

Kiracı Hakları 2023

Kiracı hakları, geçerlilik şartlarını taşıyan bir kira sözleşmesi nedeniyle kiracının sahip olduğu hakları ifade eder. Özellikle vurgulamakta yarar var ki, kiracı haklarından söz edilebilmesi için hukuken geçerli bir kira sözleşmesi bulunmalıdır. Dolayısıyla, kira sözleşmesi düzenlenirken taşınmaz hukukuna hakim ve yetkin bir avukattan yardım almak en doğru yaklaşım olacaktır. Kira sözleşmesinin türüne göre değişmekle birlikte, genel itibariyle kiracı hakları şu şekilde sıralanabilir:

• Kiraya veren, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu ilgili hükümlerince kendisine yüklenen edimleri yerine getirmek durumundadır. Kiracı, kiraya verenin edimlerini yerine getirmemesi karşısında kira sözleşmesini feshetme, haklı nedenle akitten dönebilme hakkı doğar.
• Kiralanan hangi amaç üzere kiralanmışsa, kiralananı o amaca elverişli şekilde kiraya verenden teslim alma hakkına sahiptir.
• Kira sözleşmesi süresi dahilinde kiralananın kullanılmasına engel teşkil eden hususların giderilmesini isteme hakkına sahiptir.
• Ayıbın giderilmesini talep etme hakkına sahiptir.
• Kiralananın kullanımı ile alakalı olmak kaydıyla, kiralanana ilişkin yapılan yan giderleri isteme hakkına sahiptir.
• Kiraya verenden, zorunlu sigorta, vergi vb. yükümlülüklere katlanmasını (aksi yönde bir anlaşma yapılmamışsa) talep etme hakkına sahiptir.
• Kiralanan üzerinde bir üçüncü kişinin hak ileri sürmesi halinde, kiraya verenden davayı üstlenmesini ve uğradığı zararı gidermesini isteme hakkına sahiptir.
• Kira sözleşmesinde kararlaştırılan süre tamamlanmadan ve haklı bir sebep olmadan, sözleşme devam ettiği sürece kiralanan taşınmazdan çıkarılamama hakkına sahiptir.
• Kiraya verenin yazılı izin vermesi şartıyla, kiralanın bir başkasına devretme ya da alt kiraya verme hakkına sahiptir.
• Kiracıya, kira bedeli ve ısıtma, aydınlatma, aidat, su vb. yan giderleri haricinde başka bir ödeme yükümlüğü getirilemez.
• Kira sözleşmesinde kararlaştırılan bedelin, yine sözleşmede öngörülen süre dahilinde ödenmemesi durumunda ceza şartı ödeneceğine yahut takip eden kira bedellerinin muaccel duruma düşeceğine dair anlaşma yapılamaz.

Kira Sözleşmesi Süresinin Bitmesi Halinde Kiracı Hakları Nelerdir?

Kira sözleşmesi düzenlenirken çoğu zaman belirli bir süre üzerinde anlaşma sağlanır. Fakat, altı ay veya daha uzun konut veya işyeri kira sözleşmelerinde belirlenen süre tamamlanmış olsa bile kiracının kiracı hakları kapsamında direkt tahliyesi söz konusu değildir. Kiraya verenin, kiralanan taşınmazdan kiracıyı tahliye edebilmesi için belirli süreli kira sözleşmelerinde kararlaştırılan sürenin sona ermesinden asgari on beş gün önce bildirim yapılması gerekir. Aksi takdirde, kiracı hakları uyarınca sözleşme aynı şartlarla bir sene daha uzatılmış kabul edilir.