İştirak nafakası boşanma davasında tarafların müşterek çocuklarının geçim giderleri için velayeti kendisine verilmeyen eş aleyhine hükmedilen nafaka türüdür. Çocuk nafakası, katılım nafakası, eğitim nafakası şeklinde de halk arasında ifade edilen iştirak nafakası, boşanma davası içerisinde talep edilebileceği gibi ayrı bir dava şeklinde talep edilebilmesi de mümkündür.
İştirak Nafakası Nedir?
İştirak nafakası Türk Medeni Kanununun boşanma hükümlerine göre boşanan eşlerin ortak sahip olduğu çocukların giderlerine katılma olarak nitelendirilebilir. Boşanma sonunda çocuğun velayeti kendisine verilmeyen eş, çocuğun temel ve sosyal ihtiyaçları için gerekli olan giderleri karşılamak zorundadır. Bu nafaka, çocuk adına velayet kendisinde kalan eşe ödenir.
Velayet kendisine verilen eş lehine hükmedilen bu nafakanın genel itibariyle aylık olarak ödenmesine hükmedilmektedir. Nafakanın ödenmemesi halinde ise icra kanalıyla tahsili mümkündür. Geçmiş dönemlere ilişkin ödenemeyen nafakalarla ilgili olarak icra ceza mahkemesine suç duyurusunda bulunulması da mümkündür.
İştirak Nafakası Ne Kadar Belirlenir?
Türk Medeni Kanunu‘nun 182. ve 183. maddesinde iştirak nakafasından bahsedilmektedir. Ancak burada nafakanın miktarı ile ilgili açık bir düzenleme bulunmamaktadır. Kanun bunun takdirini durumun özelliklerine göre hakime bırakmıştır.
İştirak nafakasının belirli bir miktarı yoktur. “İştirak nafakası hesaplama“ veya “maaşın yüzde kaçı gibi” sitemize gelen sorulara verebileceğimiz yanıt nafaka miktarının mahkemece tarafların ekonomik durumlarına ve müşterek çocuğun ihtiyaçlarına bakılarak karar verileceğidir.
İştirak Nafakası Hesaplama
Genel olarak diğer nafakaların miktarının belirlenmesindeki esaslar iştirak nafakası hesaplama için de geçerlidir. Daha önceden sitemizde yayınladığımız boşanmada nafaka başlıklı yazıda nafakanın mahkeme tarafından nasıl belirlendiğine değinmiştik; o yazımızı da okumanızı tavsiye ederiz.
İştirak Nafakası Ödenmezse Ne Olur?
İştirak nafakası ödenmemesi halinde öncelikle lehine nafaka hükmedilen eş geçmiş dönem nafakaların tahsili için icra takibi başlatabilir. Takibin kesinleşmesi ile birlikte nafakanın tahsili diğer alacakların tahsili gibi icra ve iflas hukuku kuralları kapsamında borçlu olan nafaka yükümlüsünden tahsil edilir.
Nafaka ödememin bir diğer boyutu ise cezai sorumluluktur. Yani nafaka yükümlülüğünün ihlali halinde alacaklı icra ceza mahkemesine şikayette bulunabilir. Mahkeme geçmiş dönem nafaka borçlarının ödenmediğini tespit eder ve nafaka yükümlüsü de bu süre içerisinde borcu ödemezse 3 aya kadar tazyik hapsi kararı verebilir.
Nafaka yükümlülüğünün ihlali halinde uygulanan hapis cezası ile ilgili olarak sitemizde daha önceden yazdığımız nafaka yükümlülüğünün ihlali başlıklı yazmızı okumanızı tavsiye ederiz.
Kaç Yaşına Kadar Ödenir?
İştirak nafakası 18 yaşından küçük olan müşterek çocuklar için belirlenmektedir. Dolayısıyla nafaka yükümlüsünün bu nafakayı ödeme yükümlülüğü de müşterek çocuk 18 yaşına gelene kadar sürer ve çocuğun 18 yaşını doldurması ile kendiliğinden sona erer.
Eğer müşterek çocuk hayatını idame ettirebilmek adına ekonomik yardıma ihtiyaç duyuyorsa, örneğin eğitiminin devam etmesi ve henüz çalışmıyor olması buna örnek gösterilebilir, bu durumda kendisinin açacağı ayrı bir dava ile yardım nafakası talep etmesi mümkündür.
İştirak Nafakası Ne Zaman Sona Erer?
İştirak nafakası yukarıdaki başlık altında da ifade edildiği şekilde müşterek çocuğun 18 yaşını doldurması ile birlikte kendiliğinden kesilmektedir. Ancak yukarıda da ifade ettiğimiz gibi bu durumda çocuğun kendi açacağı dava ile yardım nafakası talep etmesi gündeme gelebilir.
Ancak mahkemenin nafakaya hükmettiği dönemdeki ekonomik şartların, yani tarafların ekonomik durumlarının değişmesi halinde nafakanın kaldırılmasının talep edilmesi mümkün olabilir.
Nafakanın Kaldırılması veya Arttırılması Talebi
Sitemize en çok gelen sorulardan bir tanesi de iştirak nafakası evlenince kesilir mi sorusudur. Velayet kendisine bırakılan eş yani nafaka alacaklısının evlenmesi tek başına nafakanın kaldırılması sebebi değildir. Eğer nafaka borçlusu diğer eşin evlenmesi ille artık nafakaya ihtiyacı kalmadığını iddia ediyorsa açacağı dava ile bu durumu ispat etmesi gerekir.
Tersi bir durum nafaka alacaklısının iştirak nafakası miktarının arttırılmasını istediği durum için de geçerlidir. Örneğin nafaka borçlusunun ekonomik olarak daha iyi duruma gelmesi ya da müşterek çocuğun ihtiyaçlarının artması gibi durumlarda açacağı dava ile iddiasını da ispatlayarak nafakanın arttırılmasını talep etmesi mümkündür.
İştirak nafakasının kaldırılması, azaltılması ya da arttırılması gibi davalar aile mahkemelerinde görülür. Bu tür davalar doğrudan çocuğun menfaatin ilgilendirdiğinden kanun tarafından kamu düzenine ilişkin hususlar arasında sayılır ve bu hususta arabulucuya başvurulması da mümkün değildir.
Eğer bu tür bir dava açmayı planlıyorsanız, davanızı iyi gerekçelendirmeniz ve talebinizin dayanağını oluşturacak ekonomik sebepleri iyi ortaya koymanız gerekir. Bunu yaparken de bir avukattan yardım almanız sizin için daha sağlıklı bir tercih olacaktır. Örneğin nafaka ödemekle yükümlü olan bir kimsenin işten çıkartılması ancak buna mukabil velayeti kendisine bırakılan eşin başka bir kimse ile evlenmesi ve durumlarının da nafaka yükümlüsüne göre daha iyi olduğunun anlaşılması halinde dayanak belgeler toplanmalı ve delillerle birlikte mahkemeye başvurulmalıdır. Dayanaksız bir şekilde, gerekçelendirilmemiş talepler muhtemelen mahkemece reddedilecektir.
Konuyla ilgili yardım almak istiyorsanız bizimle iletişime geçebilirsiniz.
