Terekenin Tespiti Davası *2023
Terekenin tespiti davası miras bırakanın aktif ve pasif malvarlığının yani menkul ve gayrimenkul kıymetler ile borçlarının diğer bir ifadeyle terekenin tespiti için açılan bir tespit davası türüdür. Bu dava ile murisin yani miras bırakanın malvarlığının kül halinde yani tamamının tespitinin sağlanması ve buna göre mirasçının nasıl bir pozisyon alacağının belirlenmesi amaçlanır.
Miras bırakanın mevcut malvarlığı yanında ölümü öncesinde elinden çıkartmış olduğu, sattığı ya da bağışladığı malvarlığı değerlerinin de terekenin tespiti davası ile tespiti istenir. Kimi zaman miras bırakanın sağlığında gerçekleştirdiği bağışlamalar ya da muvazaalı satışlar mirasçının yasal miras haklarını ihlal etmekte ve bu işlemler için de terekenin tespiti davası yoluna gidilmesi gerekebilmektedir.
Terekenin tespiti davası diğer miras davaları ile birlikte talep edilebileceği gibi bağımsız olacak sadece tespit amacıyla da açılabilir. Kimi zaman mirasçıların terekenin tamamı hakkında bilgi sahibi olması mümkün olamamaktadırlar. Miras murisin vefati ile resen mirasçılara elbirliği mülkiyeti ile geçer ve örneğin mirasın reddi yoluna gidecek olan bir mirasçının, yasal süreleri kaçırmadan mirasın tamamı hakkında bilgi sahibi olması en doğal hakkıdır.
Miras davaları hakkındaki yazımız:
https://hukukmakalem.com/miras-davasi/
Davayı Kimler Açabilir ?
Bu davayı açabilmek için davaya açan kişinin hukuki yararının bulunması gerekir. Şüphe yok ki yasal veya atanmış mirasçılar bakımından bu hukuki yararın var olduğunu kabul etmek gerekir. Terekenin tamamını tüm aktif ve pasifleriyle birlikte bilmek ve buna göre diğer mirasçılar ile nasıl hareket edeceklerini ya da ne tür davalar açabileceğini belirlemek için bu tespit davasının açılması gerekecektir.
Mirasçı olmayan terekenin tespiti davası açabilir mi? Yasal veya atanmış mirasçı olmayan kişinin bu davayı açması halinde mahkeme hukuki yarar yokluğundan dolayı usulden ret kararı verecektir. Örneğin vasiyet alacaklısının da bu davayı açmakta hukuki yararı yoktur, çünkü vasiyet alacaklısının kendisine vasiyet edilen alacağı somut olarak bilmekte olduğundan ancak bu vasiyetin kendisine intikalini sağlayacak davaları açması mümkün olacaktır.
Terekenin Tespiti Nasıl Yapılır?
Mahkeme öncelikle tarafların beyanlarını esas alarak murisin terekesine dahil olan aktif ve pasifleri tespit ederek ardından kendisi de ilgili kurumlara müzekkere yazarak ve miras hukuku alanında uzman bilirkişi heyetinden rapor alarak murisin tenkis davası gibi miras davalarında esas saklı payları ve tasarruf oranlarını tespite yarayacak şekilde murisin terekesini tespit eder.
Murisin terekesi içerisindeki malvarlığının örneğin gayrimenkulün değeri dava tarihi değil murisin vefat tarihine göre belirlenir çünkü mirasın intikal tarihi murisin vefatı tarihidir. Esasen vefat ile birlikte başka bir işleme gerek kalmadan mirasçılar resen malvarlığı üzerinde elbirliği ile malik olurlar ancak bu malvarlığının intikali için gerekli intikal prosedürleri veya açılacak terekenin tespiti gibi davalar miras hukukunun konusunu teşkil etmektedir.
Terekenin Tespiti Davası Nerede ve Nasıl Açılır ?
Terekenin tespiti davasında görevli mahkeme sulh hukuk mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise murisin son ikametinin bulunduğu yer mahkemesidir. Yani tespit talepli bu davanın murisin son ikametgahının bulunduğu yerdeki sulh huluk mahkemesinde açılması gerekir aksi halde mahkeme incelemeyi yapmayıp yetkisizlik nedeniyle usulden ret karar verecektir.
Terekenin tespiti davasının açılması için herhangi bir zamanaşımı süresi yoktur. Bu davayı açmakta hukuki yararı bulunanlar hukuki yararları devam ettiği müddetçi terekenin tespiti talebinde bulunabilirler. Bu bakımındna bir zamanşımı ya da hak düşürücü süre bulunmamaktadır.
