Miras Hukuku

Miras Payları ve Mirasta Saklı Pay Oranları

Murisin vefatı sonrası kalan terekenin mirasçılar arasında hangi oranlarda paylaşılacağı Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenmiş olan miras payları ile belirlenmektedir. Miras payları murisin geride hangi akrabalarını bıraktığına, eşinin bulunup bulunmamasına göre değişiklik arz etmektedir. Miras payı haricinde saklı paylı mirasçıların saklı pay oranları da yine kanunda düzenlenmiştir.

miras payları

Miras Payları ve Saklı Pay Farkı

Miras payları murisin vefatı sonrası geride kalan malvarlığının nasıl paylaşılacağını belirler. Ancak miras bırakan sağlığında gerçekleştirdiği bir takım sağlar arası muvazaalı tasarruflar veya ölüme bağlı tasarruflarla, mirasçıya kalacak payın azalmasına sebebiyet verebilir. Bu tarz durumlar için kanun koyucu bazı mirasçıların miras paylarının bir kısmını saklı pay olarak ilan etmiştir.

Saklı pay, murisin dahi değiştiremeyeceği pay oranını ifade etmektedir. Muris kural olarak gerçekleştireceği bir ölüme bağlı tasarrufla örneğin vasiyetname ya da bağışlama ile mirasçının payının azalmasına neden olabilecek iken saklı paylı mirasçı böyle bir durumda saklı payının zedelendiği ölçüde ilgililere açacağı davalarda saklı pay kadar mirasını mahkeme kararı ile alabilecektir.

Medeni Kanunda Miras Paylaşım Oranları

Kanuni miras pay oranları 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu‘nun 495 ilâ 501. maddeleri arasında düzenlenmiş bulunmaktadır. Kanunumuz mirasçılar bakımından kademeli bir miras sistemi öngörmektedir. Bir zümrede hiç bir mirasçı yok ise miras hakkı ikinci zümreye geçmektedir.

Birinci Zümre Mirasçılar

Murisin birinci zümre mirasçıları kendi alt soyu yani çocukları, çocuklarından biri muristen önce vefat ettiyse vefat eden çocuğundan olan torunlarıdır. Çocuklar mirası eşit olarak paylaşırlar. Muristen önce ölmüş olan çocuğun miras payı varsa toruna geçer.

Eğer murisin çocuklarla birlikte eşi de varsa, eşin miras payı 1/4’tür. Kalanı çocuklar eşit olarak paylaşırlar. Örneğin 3 çocuğu ve eşi hayattayken vefat eden murisin mirasçıların pay oranları şu şekilde olacaktır:

İkinci Zümre Mirasçıları

Eğer murisin geride bıraktığı altsoyu yoksa miras ikinci zümreye yani murisin anne ve babasına geçer. Anne ve baba mirası eşit olarak paylaşırlar. Eğer anne ve babadan biri vefat ettiyse miras payı alt soyuna yani murisin kardeşlerine veya vefat eden kardeşlerinin alt soyuna yani yeğenlerini geçer.

Eğer anne ve/veya baba ile birlikte murisin eşi de sağ ise eşin miras payı terekenin yarısıdır. Diğer yarısını murisin sağ olan anne, baba ya da biri vefat ettiyse kardeşleri paylaşırlar.

Üçüncü Zümre Mirasçılar

Eğer murisin geride kalan anne, baba, kardeş veya yeğen/yeğen çocukları da yoksa bu durumda miras üçüncü zümreye yani büyük anne ve büyük babalara geçer. Büyük anne veya büyük babalardan birinin muristen önce vefatı halinde miras payı kendi alt soyuna yani dayı, hala, teyze, amcaya geçer.

Eğer murisin büyük anne veya büyük babası ile birlikte eşi de sağ ise eşin miras payı 3/4’tür. Eş hayatta ise vefat eden büyük anne veya büyük babanın miras payı en fazla kendi çocuğuna yani hala, dayı, teyze, amcaya geçer. Yani eşin varlığı mirasın hala, dayı, teyze, amca çocuklarına kalmasına engel olur. Böyle bir durumda mirasın tamamı eşe kalacaktır.

Evlatlık ve Devletin Mirasçılığı

Evlatlık ve alt soyu tıpkı kan hısımı gibi murise mirasçı olur ancak evlat edinen evlatlığına mirasçı olamaz. Kanun bu bakımdan tek yönlü mirasçılık öngörmüştür. Örneğin murisin vefatında geride bir öz çocuğu ve bir de evlatlığı sağ ise, ikizi öz kardeş gibi mirası eşit olarak paylaşırlar.

Eğer yukarıda sayılan zümrelerden hiçbiri yoksa yani muris geride herhangi bir mirasçı bırakmadan vefat ettiyse mirasçı otomatik olarak devlete kalacaktır.

Medeni Kanunda Saklı Pay Oranları

Yukarıda da değindiğimiz gibi miras bırakan ölüme bağlı tasarrufları ile mirasçıların miras paylarını devre dışı bırakabilir. Bunun tek istisnası saklı paylardır. Kanun koyucu bir takım mirasçıların belirli bir pay oranlarını saklı pay olarak murisin de dokunamayacağı şekilde korumuştur.

Saklı paylı mirasçılar alt soy, anne, baba ve eştir. Bunların da kanuni paylarının belirli bir oranı saklı pay olarak belirlenmiştir. Alt soyun saklı payı yasal miras payının yarısıdır, anne ve babanın saklı payı ise yasal miras payının dörtte biridir.

Eşin saklı payı ise mirasın hangi zümreye kalacağı ihtimaline göre değişmektedir. Eşin alt soy veya anne, baba ile birlikte mirasçı olması halinde yasla miras payının tamamı, diğer hallerde 3/4’ü saklı paydır.

Saklı paylı miraçılar murisin ölüme bağlı tasarrufları ile saklı paylarının ihlal edilmesi halinde açacakları miras davası ile saklı payları oranında terekedeki malvarlıklarına kavuşabilirler.

İlgili Makaleler

Bir Yorum

  1. Annem babamın ölümünden sonra ikinci evlilik yaptı. Ancak ikinci eşinden önce vefat etti. İkinci eşinden bizlere miras düşer mi. Teşekkür ederim

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir