Muris Muvazaası Nedeniyle Tapu İptal ve Tescil

Muris muvazaası miras bırakanın hileli hareketlerle mirasçılarının bir kısmı veya tamamından bağışlama yoluyla veya başka yöntemlerle mal kaçırması anlamına gelmektedir. Uygulamada çoğunlukla murisin muvazaa ile gayrimenkul devri yaparak mirastan mal kaçırma iradesi söz konusu olmakta ve bu da muris muvazaası nedeniyle tapu iptal ve tescil davasına konu olmaktadır.

Davanın Konusu Nedir?

Miras bırakan sağlığında gayrimenkulünü mirasçılardan birini veya mirasçı olmayan bir kimseye tapuda devreder. Eğer yapılan bu devir tapuda satış olarak gösterilmiş olmakla birlikte esasen miras bırakanın niyeti gayrimenkulü bedelsiz olarak bağışlamak ise bu durum muvazaa olarak isimlendirilmektedir.

Tapuda satış olarak gösterilen işlem esasında bağıştır ve taraflar mirasçılardan mal kaçırma gayesiyle tapuda devir işlemini satış olarak göstermektedirler. Muvazaayı meydana getiren gizli işlemin yani tarafların gerçek iradesinin bağışlama olduğunun ispatlanması halinde ortada geçerli bir satış işlemi bulunmadığından dava yoluyla satış işleminin iptali ve tapu kaydının mirasçılar adına tescilinin sağlanması mümkün olabilmektedir.

Davayı Kim Açar ve Kime Karşı Açılır?

Muris muvazaası davasını saklı paylı olsun veya olmasın yasal ve atanmış mirasçılar açabilmektedir. Mirasçıların tamamı veya bir kısmı bu davayı açabilirler. Örneğin miras bırakan gayrimenkulünü mirasçı olmayan birine muvazaalı şekilde devretmişse mirasçıların tamamı veya içlerinden biri bu davayı açabilecektir. Gayrimenkulü devralan kişinin aynı zamanda mirasçı olması halinde de aynı durum geçerlidir.

Davalı kişi ise gayrimenkulün tapu maliki olan ve muvazaalı olarak tapuyu devralmış olan kimsedir. Tapu iptal ve tescil davası murisin tapuyu devrettiği kişiden bu durumu bilerek devralan kötü niyetli üçüncü şahsa karşı da açılabilir ve böyle bir durumda kötü niyetin ispatlanması gerekir. Tapu maliki olmayan kişiye karşı tapu iptal ve tescil davası açılması halinde ise dava pasif husumet yokluğundan reddedilir.

Muvazaanın Yani Mirastan Mal Kaçırma İspatı

Miras bırakanın aslında satış değil de bağışlama niyetinde olduğunu ispatlamak çoğu zaman kolay değildir. Bunun için bir takım kriterler söz konusudur. Mahkemenin bu davayı kabul edebilmesi için miras bırakanın mirastan mal kaçırma amacıyla gayrimenkulünü bir başkasına ya da mirasçılardan birine bedelsiz olarak devrettiğinin ancak bunu gizlemek için de tapuda satış olarak gösterdiğini ortaya konulması gerekir. Bu noktada muvazaa iddiası her türlü delil ile ispatlanabilir.

Bu kanaatine ulaşmada devrin yapıldığı bölgedeki gelenek, görenek, örf ve adetler önemli bir kriterdir. Örneğin bazı bölgelerde kız çocuklara miras bırakmamak için erkek çocuklara miras bırakanın sağlığında malların devredilmesi söz konusu olabilmektedir. Mahkeme ayrıca dava konusu devir işlemi ile ilgili olarak tanıkları dinler. Tanıkların anlatımları, tarafların ailevi ilişkileri, hayatın olağan akışı mahkemenin kararını şekillendiren unsurlardır.

Dava konusu devir işlemine ilişkin tapu kayıtları, satış senedi ve ilgili belgeler de tapudan getirtilir. Tarafların ekonomik durumları ile davalının dava konusu gayrimenkulü satın alabilecek ekonomik durumunun olup olmadığı, satışta beyan edilen bedel ile gayrimenkulün gerçek değeri karşılaştırılır. Tüm bu verilerden mahkeme bir kanaate vararak muvazaanın ispatlandığı kanaatine ulaşırsa davanın kabulü ile tapunun iptaline karar verir.

Muris Muvazaası ile Tenkis Davası İlişkisi

Tenkis davası da bir miras davası türüdür. Ancak muris muvazaası nedeniyle tapu iptal ve tescil davasından farklı olarak tenkis davasını ancak saklı paylı mirasçılar açabilir. Ayrıca tenkis davasının kabulü için muvazaa şartı bulunmamaktadır.

Tenkis davasında saklı paylı mirasçılar muvazaa bulunsun ya da bulunmasın miras bırakanın tasarruflarının saklı paylarını ihlal ettiği ölçüde iptalini sağlamayı amaçlamaktadırlar. Bu davada Türk Medeni Kanunu‘nun 571. maddesine göre saklı paylarının zedelendiğini öğrendikleri tarihten başlayarak bir yıl ve her halde vasiyetnamelerde açılma tarihinin, diğer tasarruflarda mirasın açılması tarihinin üzerinden on yıl olarak hak düşürücü süre öngörülmüşken muvazaa davasında böyle bir süre kısıtlaması yoktur.

Uygulamada muris muvazaası nedeniyle tapu iptal tescil mümkün olmazsa tenkis davası şeklinde terditli dava açılabildiği gibi her iki davanın ayrı ayrı açılması ve birleştirme kararı ile birlikte görülmesi de mümkün olabilmektedir. Durumun mahiyetine göre nasıl bir yol izleneceği hak ve zaman kaybı yaşamamak adına konusunda uzman bir avukata mutlaka danışılmalıdır.

Nerede ve Hangi Mahkemede Görülür ?

Muris muvazaası nedeniyle tapu iptal ve tescil davaları klasik anlamda miras davalarında olduğu gibi miras bırakanın vefaat etmeden önceki son ikametinin bulunduğu yer sulh hukuk mahkemesinde görülmez. Bu davalar genel görevli mahkeme olan Asliye Hukuk Mahkemesi’nde görülür.

Ayrıca tapulu bir taşınmaz söz konusu ise gayrimenkulün bulunduğu yer mahkemesi tapu iptal ve tescil davası bakımından yetkili mahkemedir. Dava konusu bir gayrimenkulün tapusunun iptali olduğundan burada kesin yetki kuralı söz konusudur ve dava başka bir yerde görülemez, mahkeme yetki kuralını resen dikkate alır.

Mahkeme Masrafları Nelerdir ?

Bu davalarda diğer hukuk davalarında olduğu gibi maktu başvuru harcı ve mahkemenin tebligat ve dosya masrafları için alacağı gider avansının yanında nispi karar ve ilam harcı alınmaktadır.

Dava açılırken gayrimenkulün değeri dava değeri olarak dava dilekçesinde belirtiler. Belirtilen değer mahkemece alınacak bilirkişi raporu ile tespit edilen gerçek değerin altında ise mahkemece eksik harç davacıya tamamlattırılır.

Dava açılırken beyan edilen gayrimenkul değeri üzerinden binde 68,31’in dörtte biri oranın peşin karar ve ilam harcı tahsil edilir. Davanın kabulü halinde ise bu bedel kalan dörtte üçü ile birlikte davalıdan tahsil edilir. Davanın reddinde maktu harcın mahsubu ile bakiyesi davacıya iade edilir.

Konuyla ilgili aşağıdaki yorum kısmında yazabileceğiniz gibi avukata sor sayfasından özel olarak sorunuzu da gönderebilirsiniz.